Πώς ταξινομείται η σκολίωση;

Η πιο συχνή μορφή σκολίωσης είναι η ιδιοπαθής εφηβική. Αποτελεί το 80% των περιπτώσεων, εμφανίζεται κυρίως σε κορίτσια της προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας και μπορεί να επιδεινωθεί στην φάση της ταχείας ανάπτυξης. Άλλη μορφή σκολίωσης είναι η συγγενής. Οφείλεται στην εκ γενετή διαταραχή του σχηματισμού των σπονδύλων και είναι εμφανής από την βρεφική ηλικία. Ιδιαίτερη μορφή αποτελεί η νευρομυϊκή σκολίωση που αφορά παιδιά με νευρομυϊκά προβλήματα και ιδίως αυτά που δεν βαδίζουν (μυϊκές δυστροφίες, βαριά τετραπληγία).

Πώς ταξινομείται η ιδιοπαθής σκολίωση;

Με βάση την ηλικία εμφάνισης η ιδιοπαθής σκολίωση διαιρείται σε τρεις κατηγορίες. Συγκεκριμένα:

• Νηπιακή (infantile)- από την γέννηση μέχρι 3 ετών
• Παιδική (juvenile)- από 3 μέχρι 10 ετών
• Εφηβική (adolescent)- από 10-17 ετών

Ο εφηβικός τύπος σκολίωσης είναι ο συχνότερος. Η νηπιακή σκολίωση επηρεάζει περισσότερο τα αγόρια και έχει συνοδά γνωρίσματα όπως η πλαγιοκεφαλία και η αναπτυξιακή δυσπλασία του ισχίου. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της είναι η αυτόματη διόρθωση (80%) ή η σημαντική επιδείνωση.

Ποια είναι τα συμπτώματα και τα σημεία της ιδιοπαθούς σκολίωσης; Πώς γίνεται η διάγνωση;

Στην ιδιοπαθή σκολίωση η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης είναι τρισδιάστατη. Έτσι στην όρθια θέση μπορούμε να παρατηρήσουμε:

• Τον ένα ώμο ψηλότερα από τον άλλο
• Την μια ωμοπλάτη να προεξέχει της άλλης
• Την κεφαλή να μην είναι στην μέση γραμμή πάνω από την λεκάνη
• Διαφορά του ύψους των μαστών, θωρακικού κλωβού
• Ασυμμετρία της λεκάνης με την μια πλευρά να είναι ψηλότερα από την άλλη

Η δοκιμασία επίκυψης είναι αυτή που ελέγχει την παρουσία σκολίωσης. Στο τεστ αυτό (Adam’s test, forword bending test), το παιδί σκύβει με τα χέρια μπροστά και τα γόνατα τεντωμένα ενώ ο γιατρός βλέπει την πλάτη. Σε περίπτωση σκολίωσης παρατηρείται ήβος στην θωρακική ή οσφυϊκή μοίρα. Επιπλέον στην κλινική εξέταση γίνεται έλεγχος του μήκους των ποδιών για τον αποκλεισμό ανισοσκελίας. Τέλος απαιτείται και αδρός νευρολογικός έλεγχος.

Η απλή οπισθοπρόσθια ακτινογραφία σε όρθια θέση της σπονδυλικής στήλης αποτελεί την πλέον συνηθισμένη απεικονιστική μέθοδο για τη σκολίωση, τόσο κατά την αρχική εξέταση όσο και για τους επανελέγχους. Θα πρέπει να γίνεται σε μεγάλο φιλμ, έτσι ώστε να απεικονίζεται ενιαία η θωρακική και οσφυϊκή μοίρα και να περιλαμβάνεται και το άνω μέρος της πυέλου για τον αδρό υπολογισμό της υπολειπόμενης ανάπτυξης του παιδιού (Risser sign 1-5).

Σε περίπτωση ανισοσκελίας θα πρέπει να διορθώνεται η διαφορά με ανύψωση κατά την λήψη της ακτινογραφίας. Στην απλή ακτινογραφία θα μετρηθεί κάθε κύρτωμα με την μέθοδο Cobb.

Τι προβλήματα έχουν οι ασθενείς με σκολίωση;

Οι ασθενείς που αναπτύσσουν μεγάλα κυρτώματα που φτάνουν τις 50 μοίρες, μπορεί να αναπτύξουν πόνο στην μέση μετά την 4η δεκαετία της ζωής. Επιπλέον, ασθενείς με μεγάλη δύσκαμπτη θωρακική σκολίωση έχουν συχνά μείωση της πνευμονικής λειτουργίας. Τέλος οι μεγάλες σκολιώσεις (>50 μοίρες) είναι πιο πιθανόν να συνεχίσουν να μεγαλώνουν και να επιδεινώνονται κατά την ενήλικη ζωή.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου επιδείνωσης μιας σκολίωσης;

Παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την ηλικία, το γυναικείο φύλο και μια ήδη εγκατεστημένη σκολίωση τουλάχιστον 11 μοιρών. Κατά την σκελετική ωρίμανση, σκολιώσεις λιγότερο από 30 μοίρες σπάνια επιδεινώνονται, σκολιώσεις πάνω από 50 μοίρες χειροτερεύουν και αυτές μεταξύ 30 και 50 μοιρών μπορεί να αλλάξουν ή και όχι.

Ποιοι ασθενείς έχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο επιδείνωσης;

Κορίτσια σκελετικά ανώριμα στην προεφηβεία με μια εγκατεστημένη σκολίωση μεγαλύτερη των 11 μοιρών. Η επιδείνωση των κυρτωμάτων είναι 7 φορές πιθανότερο να συμβεί στα κορίτσια σε σχέση με τα αγόρια.

Ποιος είναι ο στόχος της θεραπείας της σκολίωσης;

Η φιλοσοφία είναι ότι κανένα παιδί δεν πρέπει να μπαίνει στην ενήλικο ζωή με σκολιωτική καμπύλη 50 μοιρών ή μεγαλύτερη. Σκοπός είναι, όχι η εξαφάνιση της σκολιωτικής καμπύλης, αλλά η πρόληψη της επιδείνωσης.

Ποια είναι η θεραπεία της ιδιοπαθούς σκολίωσης;

Σε ένα αναπτυσσόμενο παιδί η θεραπεία με κηδεμόνα μπορεί να προλάβει την επιδείνωση αλλά όχι να εξαλείψει την σκολίωση. Το ποσοστό επιτυχίας εφαρμογής του κηδεμόνα ανέρχεται στο 80% σε παιδιά που ακολουθούν αυστηρά το πρωτόκολλο εφαρμογής. Η πιθανότητα αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής με κηδεμόνα είναι μεγαλύτερη στη νηπιακή και παιδική σκολίωση.

Μικρές και μέτριες καμπύλες (25-40 μοίρες) σε αναπτυσσόμενο παιδί μπορούν να αντιμετωπιστούν με κηδεμόνα. Και πάλι οι γονείς και το παιδί πρέπει να καταλάβουν ότι σκοπός του κηδεμόνα δεν είναι η εξάλειψη της σκολίωσης, αλλά η πιθανή πρόληψη της επιδείνωσης. Το πρωτόκολλο εφαρμογής του κηδεμόνα περιλαμβάνει εφαρμογή 18-23 ώρες. Καθώς το παιδί φτάνει στην σκελετική ωρίμανση φορά τον κηδεμόνα μόνο στην νύχτα.

Σκολιώσεις πάνω από 40 μοίρες που συνεχίζουν να επιδεινώνονται καθώς και κυρτώματα μεγαλύτερα των 50 μοιρών απαιτούν χειρουργική θεραπεία.

Ποια η θέση της φυσιοθεραπείας και άλλων μεθόδων στην σκολίωση;

Κανένα είδος γυμναστικής (ασκήσεις Scroth ή άλλες), χειροπρακτική ή φυσιοθεραπεία δεν έχει αποδειχθεί ότι διορθώνουν ή αναστέλλουν την επιδείνωση μιας σκολίωσης. Επίσης το πως κάθεται ένα παιδί αλλά και η σχολική τσάντα δεν προκαλούν ούτε επιδεινώνουν μια σκολίωση.         

Περιστατικά